ارزیابی سمیت حاد مس و نیکل بر بقای دافنی ماگنا (Daphnia magna)

مس و نیکل از جمله عناصر کمیاب ضروری برای گیاهان و جانوارن هستند که به­دلیل کاربردهای فراوان در صنایع و کشاورزی از طرق مختلف وارد اکوسیستم­های آبی می­گردند. مقادیر حاد این فلزات سبب مرگ­و­میر آبزیان و حتی از­بین رفتن جامعه پلانکتونی اکوسیستم­های آبی می­گردد. این امر به­نوبه خود تهدیدی جدی برای سایر موجودات­زنده از طریق حذف سطوح اولیه تغذیه­ای محسوب می­شود. در مطالعه حاضر به­بررسی سمیت یون مس (CuSO4.5H2O) و یون نیکل (NiSO4.6H2O) بر نئونات­های دافنی ماگنا (Daphnia magna) به­عنوان یک مدل در سم­شناسی اکولوژیکی در سال ۱۳۹۵ پرداخته شد. در این آزمایش، ۶۰ قطعه نئونات در معرض ۶ غلظت مختلف از مس (صفر یا شاهد، ۴/۰، ۶/۰، ۹/۰، ۳۵/۱ و ۲۵/۲ میکروگرم بر لیتر) و ۶ غلظت مختلف از نیکل (صفر یا شاهد، ۱۸، ۴۰/۳۲، ۳۲/۵۸، ۹۸/۱۰۴، ۹۶/۱۸۸ میکروگرم بر لیتر) به­صورت جداگانه طی ۴۸ ساعت قرار گرفتند. براساس پروتکل 202OECD ، عدم­تحرک (Immobilization) در بازه­های زمانی ۶، ۲۴ و ۴۸ ساعت مورد­بررسی قرار گرفت. براساس نتایج به­دست آمده، میزان EC50 ۲۴ و ۴۸ ساعته مس برای نئونات­های دافنی به­ترتیب برابر با ۹۳۱/۰ و ۶۶۷/۰ میکروگرم بر لیتر و EC50 ۲۴ و ۴۸ ساعته نیکل به­ترتیب برابر با ۲۴/۱۶۳ و۰۶/۵۰ میکروگرم بر لیتر به­دست آمد. در­مجموع، نتایج به­دست آمده نشان­دهنده سمیت بیشتر مس در مقایسه با نیکل برای نئونات­های دافنی است. بنابراین با توجه به کاربرد وسیع­تر مس -حتی به­عنوان یک ماده آنتی­سپتیک -در مزارع پرورش آبزیان می­بایست توجه بیشتری نسبت به غلظت مصرفی آن اعمال داشت تاسبب از بین رفتن جامعه زئوپلانکتونی استخر­های پرورشی و اکوسیستم­های آبی نگردد.